Płytek dywanowych

CZYSZCZENIE PŁYTEK DYWANOWYCH

Coraz częściej spotykamy się z zapytaniami o prawidłowe czyszczenie płytek dywanowych. Niestety większość pytań jest stawiana zbyt późno, gdy wystąpiły już trwałe szkody związane z nieprawidłową instalacją, eksploatacją lub czyszczeniem płytek, postanowiliśmy zatem podzielić się swoją wiedzą na ten temat.

W coraz większej ilości obiektów, szczególnie biurowych, instaluje się tzw. płytki dywanowe. Jest to wykładzina dywanowa różnej konstrukcji zamocowana na sztywnym i dość grubym podłożu, pocięta na kwadraty, przeważnie o boku 50 cm. Spotyka się dwa rodzaje podłoża, PCV (firma Tarkett-Sommer), oraz bitumiczne w innych firmach (Interface, Balsan, Burmatex).

Podłoże bitumiczne jest wrażliwe na niektóre środki czyszczące zawierające rozpuszczalniki (szerzej w dalszej części artykułu). Jeśli chodzi o rodzaj wykładziny używanej w płytkach dywanowych, to najczęściej stosowana jest wykładzina tuftowana, supełkowa lub cięta, a rzadziej igłowana. W przeważającej większości stosuje się wykładziny poliamidowe i polipropylenowe, lub mieszanki PA i PP.

Zalety płytek dywanowych:

możliwości aranżacyjne dające duże pole do popisu architektom,
mały odpad przy instalacji,
możliwość stosowania na podłogach dystansowych,
możliwość wymiany pojedynczych płytek w przypadku uszkodzenia,
elastyczność przy rearanżowaniu wnętrzom – możliwość demontażu i instalacji bez konieczności usuwania wszystkich sprzętów z pomieszczenia.

Wady płytek dywanowych:

cena wyższa około 30 do 40% od porównywalnej wykładziny w rolce,
wrażliwość na działanie mechaniczne,
ryzyko strzępienia brzegów, zwłaszcza w przypadku wykładzin supełkowych,
ryzyko skręcania płytek i zarysowywania połączeń,
ryzyko kurczenia, pęcznienia lub łódkowania w przypadku nadmiernego przemoczenia.

Czyszczenie płytek dywanowych wymaga większej uwagi i znajomości rzeczy, niż wykładziny dostarczanej w rolce, ze względu na wspomniane wyżej zagrożenia: strzępienie, przesuwanie płytek, pęcznienie itp.

Jak prawidłowo czyścić płytki dywanowe?

Po pierwsze niezbędne jest wdrożenie systemu czyszczenia składającego się zarówno z zabiegów pielęgnacyjnych, odświeżających płytki powierzchniowo, oraz regularnego czyszczenia dogłębnego. Jeśli chodzi o dobór metody czyszczenia, to należy wyeliminować te, które wymagają użycia maszyny jednotarczowej. Maszyna jednotarczowa, niezależnie czy używana do szamponowania, bonnetowania, czy też wcierania presprayu może powodować skręcanie płytek względem siebie, a co za tym idzie powstawanie szczelin pomiędzy nimi i eksponowanie połączeń. Szczotka maszyny jednotarczowej może też strzępić brzegi wykładziny.

CZYSZCZENIE PIELĘGNACYJNE

Prawidłową metodą czyszczenia pielęgnacyjnego jest zastosowanie metody kapsulacji lub użycie tzw. suchych wiórków.

KAPSULACJA

Wykładzinę, jak przed każdym czyszczeniem należy dokładnie odkurzyć, aby usunąć suche lokalne, zabrudzenia, szczególnie nierozpuszczalne w wodzie, tłuste, pochodzenia bitumicznego (smar, smoła), oraz gumy do żucia.
Przy pomocy środka przeznaczonego do kapsułkowania, należy spryskać wykładzinę. Do spryskiwania można użyć spryskiwacza ogrodowego. W zależności od wagi runa stosować jeden litr roztworu na od 10 do 20m2.
Po tej czynności należy odczekać 5 minut.
Do czyszczenia używamy maszyny z walcowymi szczotkami (tej samej której się używa przy wcieraniu suchych wiórek). Należy wcierać środek w wykładzinę, do momentu uzyskania satysfakcjonującego stopnia rozpuszczenia brudu.
Uwaga! Nie doprowadzić do przesuszenia wykładzin w trakcie wcierania, aby uniknąć ryzyka mechanicznego uszkodzenia runa. W razie potrzeby spryskać ponownie wykładzinę w czasie wcierania.
Pozostawić wykładzinę do całkowitego wyschnięcia. W zależności od wilgotności wykładziny po czyszczeniu, oraz panujących w pomieszczeniu warunków klimatycznych oraz wentylacji, całkowite wyschnięcie zajmie około 1/2 godziny.
Po jej wyschnięciu należy odkurzyć wykładzinę, w celu usunięcia kapsułkowanego brudu. Czynność tę można również wykonać następnego dnia. Może to być w ramach rutynowego odkurzania.

SUCHE WIÓRKA

Wykładzinę należy dokładnie odkurzyć i usunąć z niej lokalne zaplamienia.
Jeśli wykładzina jest już w widoczny sposób zabrudzona należy spryskać ją presprayem, czyli środkiem do wstępnego rozpuszczenia brudu. W zależności od zabrudzenia, oraz wagi runa wykładziny jeden litr presprayu powinien zostać nałożony na od 10 do 20 m2. Należy wybrać prespray delikatny, o odczynie zbliżonym do neutralnego, ze względu na wyeliminowanie ryzyka uszkodzenia impregnatu.
Po spryskaniu wykładziny presprayem należy odczekać od 10 do 15 minut, a następnie wetrzeć go maszyną z walcowymi (cylindrycznymi) szczotkami, tą samą, która później posłuży do wcierania wiórków. Wcieramy prespray aż do uzyskania satysfakcjonującego efektu rozpuszczenia brudu, ale nie wolno nam doprowadzić do przeschnięcia wykładziny, ze względu na możliwość mechanicznego uszkodzenia płytek przy pracy maszyną na sucho, oraz utrwalenie rozpuszczonego wcześniej brudu na wykładzinie w momencie wysychania presprayu.
Bezpośrednio po wtarciu presprayu rozsypujemy na wykładzinie wiórki (proszek) stosując mniej więcej 1 kg na 15 m2. Należy upewnić się, że wiórki są wilgotne i nie przeschły w wyniku przechowywania w nieszczelnym opakowaniu. Jeśli używamy wiórki dostarczane w kubłach, na 20 minut przed użyciem należy kubeł postawić do góry dnem, aby detergent przesączający wiórki był równomiernie rozłożony. Po otwarciu kubła wiórki należy wymieszać.
Po rozsypaniu wiórków przystępujemy do ich wcierania, odpowiednią maszyną. Przy większych powierzchniach niezbędna jest maszyna z dwoma szczotkami, przeznaczona specjalnie do takiego czyszczenia. Taka maszyna ma dość miękkie szczotki i jest w miarę lekka, przez co nie uszkadza mechanicznie płytek dywanowych.
Po wtarciu wiórków należy poczekać do ich całkowitego wyschnięcia i odkurzyć je na sucho, najlepiej przy pomocy odkurzacza z wirującą szczotką. Czas potrzebny do całkowitego wyschnięcia wiórków zależy od wilgotności powietrza w pomieszczeniu, cyrkulacji powietrza i ilości presprayu jaki został zastosowany. Może wahać się od 30 do 90 minut. W przypadku stosowania proszku (np. Image firmy Interface) należy uważać na przeciągi i wentylację w pomieszczeniu, ponieważ po wyschnięciu proszek ma tendencję do unoszenia się w powietrzu, po czym cienka warstwą osiada na meblach w pomieszczeniu. Wiórki i mikrogąbki nie stwarzają takiego zagrożenia.

Czyszczoną powierzchnię należy podzielić sobie na takie fragmenty, żeby nie tracić czasu czekając na zadziałanie prespray'u, czy też wyschnięcie wiórków, a z drugiej strony zachować wymagany czas działania chemii.

Metoda ta służy do czyszczenia powierzchniowego i ma za zadanie przeciwdziałać kumulacji zabrudzenia w ciągach komunikacyjnych. Jeśli wykładzina jest już w widoczny sposób zabrudzona, to znaczy, że przegapiliśmy odpowiedni moment, ponieważ pielęgnacyjnie czyścimy ZANIM wykładzina w widoczny sposób się zabrudzi.

Nie ma potrzeby czyszczenia całej powierzchni. Powinniśmy skoncentrować się na ciągach komunikacyjnych, oraz wykładzinie bezpośrednio na stanowiskach pracy, gdzie pod krzesłami robi się charakterystyczne brudne koło.

Częstotliwość czyszczenia pielęgnacyjnego należy dla poszczególnych obszarów dobrać indywidualnie. Może się ona wahać od raz w miesiącu do raz na kwartał.

Po kilku zabiegach czyszczenia pielęgnacyjnego metodą kapsułkowania zalecane jest wyczyszczenie wykładziny metodą ekstrakcyjną, w celu dokładnego wypłukania ewentualnych pozostałości chemii i brudu w wykładzinie.

Firma Interface wymaga w warunkach gwarancji, aby stosować wyłącznie ich środki chemiczne pod nazwą handlową Image®. W pewnym stopniu wynika to z obawy czym ewentualnie będzie czyszczona ich wykładzina, ale bardzo wysoka cena tych środków powoduje, że taki wymóg jest jednocześnie do pewnego stopnia praktyką monopolistyczną. Proponuję indywidualnie uzyskać zgodę Interface na stosowanie innych środków.

CZYSZCZENIE DOGŁĘBNE

W przypadku płytek należy stosować czyszczenie ekstrakcyjne (natrysk-ssanie), jako metodę czyszczenia dogłębnego. Powinno to być czyszczenie dwufazowe, w którym płukanie maszyna ekstrakcyjną jest poprzedzone zastosowaniem presprayu.

Wykładzinę należy bardzo dokładnie odkurzyć na sucho i usunąć z niej lokalne zaplamienia, szczególnie nierozpuszczalne w wodzie.
Spryskać wykładzinę presprayem, stosując jeden litr gotowego roztworu roboczego na od 5 do 10 m2. Prepray powinien być możliwie silny, ale nie uszkadzający impregnatu i nie destabilizujący kolorów. Proszę skonsultować kwestię bezpieczeństwa presprayu z dostawcą, oraz samodzielnie wykonać test stabilności kolorów. Najsilniejszy impregnat bezpieczny dla impregnatu jaki spotkałem miał pH 9,8. Pamiętajmy jednak, że nie tylko pH świadczy o skuteczności działania detergentów.
Odczekać 15 minut, aby prespray miał czas zadziałać, a następnie wetrzeć go dodatkowo maszyną z walcowymi szczotkami, przynajmniej w ciągach komunikacyjnych i pod krzesłami.
Wypłukać rozpuszczony w ten sposób brud maszyną ekstrakcyjną (natryskowo-ssąca), stosując odpowiedni do rodzaju wykładziny środek chemiczny. Celem jest usunięcie maksimum brudu i pozostawienie minimalnego osadu środków chemicznych po czyszczeniu. Istotne jest, aby maszyna była sprawna, miała możliwie dobre ssanie, spore ciśnienie natrysku, ale również dobre dysze gwarantujące równomierny natrysk na całej szerokości ssawy. Efektywność płukania ekstrakcyjnego bardzo podnosi wysoka temperatura, więc najlepiej jeśli maszyna jest wyposażona w przepływowy ogrzewacz. Oczywiście najlepsze efekty osiągniemy stacjonarnym ekstraktorem zamontowanym na samochodzie, który napędzany jest własnym silnikiem spalinowym, dostarczającym dość ciepła, aby podgrzać detergent do temperatury przekraczającej nawet 90oC.
Przy regularnym stosowaniu czyszczenia pielęgnacyjnego, czyszczenie dogłębne konieczne będzie od raz na pół roku do raz na półtora roku, w zależności od obciążenia wykładziny w obiekcie, oraz jej koloru.

Usuwanie plam

Plamy lokalne powinny być usuwane regularnie. Warto jest wdrożyć procedurę powiadamiania personelu sprzątającego o powstaniu plamy przez użytkowników. Plamy z kawy i innych barwiących napojów, oraz z tuszu i toneru należy po zadziałaniu odplamiaczem przeprać lokalnie maszyną ekstrakcyjną (natryskowo-ssącą). W przeciwnym wypadku odplamiacz zadziała powierzchniowo, a po wyschnięciu wykładziny plama pojawi się ponownie i co gorsza utrwali.

Należy zachować niezwykłą ostrożność przy stosowaniu wszelkich odplamiaczy na bazie rozpuszczalników, jeśli płytki mają podłoże bitumiczne. Proponuję wyjąć jedna płytkę i sprawdzić, które odplamiacze ewentualnie rozpuszczają podłoże płytki.

Gumę do żucia usuwać zamrażaczem, który jest bezpieczny dla podłoża płytek. Rozpuszczalnikiem usuwać jedynie pozostałości gumy po stosowaniu zamrażacza, zachowując należyta ostrożność.

Inne zagrożenia związane z czyszczeniem i eksploatacją płytek.

Strzępienie brzegów. Strzępienie może mieć kilka przyczyn: kiepska jakość płytek, wadliwa instalacja, błędy przy czyszczeniu. Pamiętajmy, że w przypadku wystąpienia strzępienia rozpocznie się konflikt pomiędzy serwisem sprzątającym, właścicielem obiektu, firmą instalacyjną i dostawcą płytek. Serwis sprzątający będzie niestety pierwszy w kolejce do wskazania jako winny, dlatego powinniśmy w szczególny sposób dbać o nie tylko o płytki, ale i o swoje bezpieczeństwo. Należy stosować się bezwzględnie do opisanych powyżej zasad czyszczenia, oraz zapoznać się z zaleceniami producenta. Ze swojej strony zadbajmy, żeby nie niszczyć płytek maszynami jednotarczowymi, oraz zbyt twardymi szczotkami walcowymi. Zgłaszajmy też natychmiast problem strzępienia właścicielowi budynku.

Odkształcanie płytek. W przypadku zbyt ciasnego ułożenia płytek może wystąpić efekt łódkowania. Jeśli zauważycie, że podwijają się brzegi płytek, zgłoście to właścicielowi obiektu. Płytki o podłożu bitumicznym mogą się również w taki sposób zachowywać w przypadku nadmiernego przemoczenia. Dlatego właśnie między innymi czyszczenie ekstrakcyjne powinno być dwufazowe, żeby minimalizować ilość wody podawanej na wykładzinę, a używany do ekstrakcji sprzęt sprawny i możliwie najwyższej klasy.

Zalanie podłogi dystansowej. Często powodem wyboru płytek jest zastosowanie w pomieszczeniach podłogi dystansowej. Na wylewce betonowej buduje się specjalne rusztowanie o wysokości kilkunastu do kilkudziesięciu centymetrów, a na nim układa odpowiednie płyty. Na tych płytach dopiero układa się wykładzinę. Przestrzeń pod płytami wykorzystywana jest do poprowadzenia całej plątaniny kabli komputerowych, zasilających itp. Z tego względu należy wystrzegać się nadmiernego przemoczenia wykładziny, aby spływający pod podłogę nadmiar wody nie uszkodził instalacji elektrycznych.

Podsumowanie

Utrzymanie płytek w czystości jest oczywiście możliwe, ale ze strony serwisu sprzątającego wymaga fachowości, a ze strony użytkownika wykładziny stworzenia odpowiedniego budżetu. Przeciętny budżet roczny niezbędny do wykonania odpowiedniej ilości zabiegów czyszczenia pielęgnacyjnego to od 15 do 30 zł. Lepiej porozmawiajmy z właścicielem obiektu zawczasu, bo w przeciwnym razie zbierzemy w przyszłości cięgi, lub dołożymy do interesu.